Jeremy Rifkin - Das Ende des Kapitalismus Το τέλος του καπιταλισμού (Teil 4 / Μέρος 4)

Jeremy Rifkin - Das Ende des Kapitalismus (Teil 4)

Το τέλος του καπιταλισμού (Μέρος 4)

Der Ökonom Jeremy Rifkin liebt große Thesen, jetzt verkündet er den Niedergang des Kapitalismus und den Beginn einer sozialen Gemeinschaft. Das klingt nach einer naiven Utopie. Aber ist es überhaupt eine?

Ο οικονομολόγος Jeremy Rifkin αρέσκεται σε μεγάλες θέσεις και τώρα ανακοινώνει την πτώση του καπιταλισμού και την έναρξη μιας σοσιαλιστικής κοινότητας. Αυτό ακούγεται σαν μια ελαφρόμυαλη ουτοπία. Είναι όμως;

Tauschwert überall

Παντού ανταλλακτικές αξίες

In der Unterhaltungsindustrie ist diese Entwicklung längst offensichtlich, und dass sie vor der Welt der Atome nicht haltmacht, wird allmählich absehbar. In der Energiewirtschaft macht die Solartechnik Kunden zu Produzenten, in China werden nicht nur Autos ausgedruckt, sondern ganze Häuser.

Στη βιομηχανία διασκέδασης είναι εδώ και καιρό εμφανής αυτή η εξέλιξη και γίνεται σιγά σιγά προβλέψιμο, πως δε θα επεκταθεί και στον κόσμο της ύλης. Στον κλάδο ενέργειας η ηλιακή τεχνολογία κάνει τους πελάτες παραγωγούς, ενώ στην Κίνα δεν εκτυπώνονται μόνο αυτοκίνητα, αλλά ολόκληρα σπίτια.

Die Frage aber ist nicht nur, ob damit auch der Kapitalismus gefährdet ist, auch da, wo er längst sein Heil nicht mehr in der Produktion, sondern in Dienstleistungen, Datenbankmanagement und irgendwelchen anderen aufwendigen „Solutions“ sucht. Die Frage ist auch, ob man sich überhaupt wünschen soll, dass Rifkin wieder einmal recht behält; ob es tatsächlich ein Versprechen ist, wenn das, was vorher dem Kreislauf der kommerziellen Verwertbarkeit entzogen war, von der eigenen Wohnung bis zum nachbarschaftlichen Gefallen, einen Tauschwert bekommt, in welcher utopischen Währung auch immer. Wenn jeder Mensch funktionieren muss wie eine durchrationalisierte Fabrik.

Η ερώτηση δεν είναι μόνο αν έτσι κινδυνεύει ο καπιταλισμός ακόμη και εκεί όπου εδώ και καιρό ψάχνει τη σωτηρία του - όχι στην παραγωγή, αλλά στις υπηρεσίες, διαχείρηση βάσεων δεδομένων και οποιεσδήποτε άλλες κοστοβόρες "λύσεις". Η ερώτηση είναι επίσης, αν θα έπρεπε να ευχόμαστε ο Rifkin να έχει και πάλι δίκιο - αν πράγματι είναι μια υπόσχεση, όταν αυτό το οποίο προηγουμένως λαμβανόταν από τον εμπορικό κύκλο παραγωγής αξίας, από το ιδιόκτητο διαμέρισμα μέχρι και την χάρη σε ένα γείτονα, θα λάβει μία ανταλλακτική αξία, σε όποιο ουτοπικό νόμισμα και αν γίνει αυτό. Όταν κάθε άνθρωπος θα πρέπει να λειτουργεί σαν ένα εκλογικευμένο εργοστάσιο.

In der vergangenen Woche war Rifkin in Berlin, um seine These in Interviews und Talkshows auszuführen. Auch im Gespräch kann er nicht alle Zweifel ausräumen, und doch wird, wenn man ins Detail geht, viel deutlicher als in seinem atemlosen Buch, dass er schon sehr genau weiß, wo die Hürden auf dem Weg zur globalen Digitalkommune stehen. Natürlich, sagte er, werde der Wandel, den er beschreibt, „ein langer, qualvoller Prozess“, schließlich entstehe nicht alle paar Jahre ein neues Wirtschaftssystem.

Την προηγούμενη εβδομάδα (7/9/2014) ο Rifkin ήταν στο Βερολίνο για να παρουσιάσει τη διατριβή του σε συνεντεύξεις και τηλεοπτικές συνομιλίες. Ακόμη και στη συζήτηση δε μπορεί να απαλείψει όλες τις αμφιβολίες και όμως - αν παρατηρήσουμε τις λεπτομέρειες - γίνεται πολύ σαφέστερο σε σχέση με το συναρπαστικό βιβλίο του πως ήδη γνωρίζει με μεγάλη ακρίβεια το που βρίσκονται τα εμπόδια στο δρόμο προς την παγκόσμια ψηφιακή κοινότητα. Φυσικά, είπε, η αλλαγή την οποία περιγράφει θα είναι "μία μακρά, επίπονη διαδικασία". Άλλωστε δεν ανακύπτει κάθε λίγα χρόνια ένα νέο οικονομικό σύστημα.

Er ist auch nicht blind für die Macht monopolistischer Firmen und die Notwendigkeit ihrer Regulierung, für die Angst vorm Verlust der Privatsphäre und vor Datenmissbrauch oder für das drohende Ende der Netzneutralität, jenem Prinzip, dass im Internet alle Daten gleich schnell verschickt werden, ob sie von Großkonzernen oder Einzelpersonen kommen.

Επίσης δεν είναι τυφλός όσον αφορά στη δύναμη των μονοπωλιακών επιχειρήσεων και την αναγκαιότητα του ελέγχου τους, στο φόβο για την απώλεια της ιδιωτικής ζωής και την κατάχρηση δεδομένων ή την απειλή του τέλους της διαδικτυακής ουδετερότητας - εκείνης της αξίας, κατά την οποία όλα τα δεδομένα στο Ίντερνετ αποστέλλονται το ίδιο γρήγορα, είτε προέρχονται από μεγάλους ομίλους επιχειρήσεων, είτε από ένα άτομο.

All dies seien Kämpfe, die ausgetragen, Probleme, die geklärt werden müssen, es werde „ziemlich schmutzig“. Am Ende aber werde es nicht nur einem Giganten wie Google schwerfallen, der Macht der Milliarden zum Prosumer gewordenen Kollaborateure standzuhalten, sondern auch Unternehmen wie Uber, die glauben, daran mitverdienen zu können. „Die Fahrer in der ganzen Welt werden sagen: ,Warum sollte ich mich von Uber ausnehmen lassen?‘ Ich könnte im direkten Umkreis dieses Platzes zehn Programmierer finden, die so eine Seite bauen können, und eine Kooperative gründen."

Όλα αυτά είναι μάχες που πρέπει να δωθούν, προβλήματα που πρέπει να λυθούν - θα "λερωθούν αρκετά τα χέρια". Στο τέλος όμως δε θα είναι δύσκολο μόνο για ένα γίγαντα όπως η Google να κρατήσει τη δύναμη δισεκατομμυρίων πελατών που έγιναν συνεργάτες, αλλά και για εταιρείες όπως η Uber (1), οι οποίες πιστεύουν πως μπορούν να κερδίσουν [παρασιτικά]. "Οι οδηγοί σε όλο τον κόσμο θα πουν: Γιατί να αφήσων την Uber να με εκμεταλλευτεί? Θα μπορούσα εδώ κοντά να βρω 10 προγραμματιστές που μπορούν να κατασκευάσουν μία τέτοια ιστοσελίδα και να ξεκινήσουν μια κοινή δράση."

"Kann man sich vorstellen, dass die Milliarden von Menschen bis zum Ende der Welt dasitzen werden und sich ihre Ideen und Daten wegnehmen und für kommerzielle Zwecke benutzen lassen? Und niemand wird etwas dagegen tun? Das widerspricht der Geschichte!“

"Μπορεί κανείς να φανταστεί, πως δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο θα κάτσουν άπραγοι και θα αφήνουν να τους παίρνουν τις ιδέες και να τις χρησιμοποιούν για εμπορικούς σκοπούς; Αυτό πάει κόντρα στην ιστορία!"

(1) μία εταιρεία car sharing

πηγή: Frankfurter Allgemeine Zeitung

Σχετικά προϊόντα: